ดิน วัตถุดิบในการทำเซรามิก

“ดิน” เรียกได้ว่าเป็นวัตถุดิบที่จะขาดไม่ได้ในการทำผลิตเซรามิกเลยก็ว่าได้ ซึ่งดินที่นำมาใช้ได้แก่ ดินขาวและดินเหนียว

ดินขาว (Kaolin, China Clay) คือ ดินสีขาวหรือสีครีมจางๆ ใช้เป็นส่วนผสมหลักในการผลิตเซรามิก ดินขาวที่ดีมีสิ่งเจือปนน้อย มีเนื้อดินมาก เผาแล้วได้สีขาว หรือในทางเคมี คือเนื้อดินจะต้องมี Fe2O3 และ TiO2 ในปริมาณน้อยมากๆ ดินขาวนอกจากใช้ในงานเซรามิคแล้ว ยังสามารถนำไปใช้ทำฟิลเลอร์ในอุตสาหกรรมกระดาษ สีปุ๋ย ยาฆ่าแมลง และอื่นๆ ได้

แหล่งที่พบดินขาว มี 2 แห่ง คือ แหล่งต้นกำเนิด (Residcal Deposits) พบในบริเวณภูเขาหรือที่ราบซึ่งเดิมทีเป็นแหล่งแร่หินฟันม้า เมื่อหินฟันม้าผุพังโดยบรรยากาศ (weathering) จะเหลือเป็นดินขาวอยู่ ณ ที่นั้น แต่ด้วยกระบวนการเกิดดินขาว (kaolinization) จึงยังพบซิลิกา (silica) และอื่นๆ เจือปน เนื่องจากปฏิกิริยายังไม่สมบูรณ์ และอาจมีสิ่งสกปรกอื่นเช่นสารอินทรีย์ที่เข้าไปปน และแหล่งสะสมที่ลุ่ม (Sedimentary Deposit) คือแหล่งดินขาวที่เกิดจากดินขาวจากแหล่งแรก แต่ถูกกระแสน้ำพัดพาไปสะสมในบริเวณที่ราบลุ่ม

ทั้งนี้ในประเทศไทยมีแหล่งดินขาวหลายจังหวัด เช่น ลำปาง อุตรดิตถ์ ปราจีนบุรี ระนอง สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช เป็นต้น

ดินเหนียว (Ball Clay) บ้างก็เรียกดินประเภทนี้ว่าดินดำ เพราะมีสีขาวคล้ำไปจนถึงดำสนิท ขนาดเม็ดละเอียด เมื่อเผาแล้วจะมีสีขาวอมน้ำตาล มีแหล่งสะสมในที่ลุ่ม เนื้อดินมีความละเอียด และมีอินทรีย์สารเจือปน มีความเหนียวดีซึ่งให้ความแข็งแรงต่อผลิตภัณฑ์เมื่อยังไม่เผามากกว่าดินขาว